Equitación de XIS
TEQU (ilustracións)
Aº Gomez, xograr de Sarria, fez esta cantiga a
Martim Moxa.
 |
| A fortaleza de Sarria (s. XIII) |
Xograr de Sarria, lugar de paso e de descanso
dos peregrinos medievais a Compostela...
...como testemuñan algunha das súas construcións: a Ponte Áspera, a igrexa de San Salvador (s. XIII) e o Convento da Magdalena (s. XII) erguido como hospital e albergue. Na localidade fican os restos da fortaleza erguida polos Lemos (Castro) e que seria derribada polos irmandiños no século XV. O ter nacido en Sarria quizais nos pode dar "pistas" sobre a formación intelectual de Gomez, ao ter recibido a influencia cultural que durante a Idade Media chegaría a Galiza a través da Rota Xacobea.
...como testemuñan algunha das súas construcións: a Ponte Áspera, a igrexa de San Salvador (s. XIII) e o Convento da Magdalena (s. XII) erguido como hospital e albergue. Na localidade fican os restos da fortaleza erguida polos Lemos (Castro) e que seria derribada polos irmandiños no século XV. O ter nacido en Sarria quizais nos pode dar "pistas" sobre a formación intelectual de Gomez, ao ter recibido a influencia cultural que durante a Idade Media chegaría a Galiza a través da Rota Xacobea.
 |
| Ponte d´Espera sobre o río Celeiro |
Descoñecemos o seu verdadeiro nome, pois nos Cancioneiros
só aparece indicado coa abreviatura Aº. Non embargantes por razóns
paleográficas e sociolóxicas, o nome de Afonso semella ser o máis adecuado.
Diste Xograr só chegou até nós unha única
cantiga, dedicada ao trobador Martín Moxa e que nos permite achegarnos á súa
figura para estabelecer certa cronoloxía para deste xeito o relacionar co
período final do reinado de Afonso X e inicios do seguinte. Así pois, Afonso
Gómez pertencería a unha xerazón posterior á de Moxa.
 |
| Igrexa do Salvador |
A cantiga é unha divertida e elegante sátira
do crego e trobador Martim Moxa. Nela o Xograr solazase coa súa lonxevidade, á
que atribúe propiedades marabillosas, adquiridas ao ter inxerido algún tipo de "herba
máxica". Sería ese o motivo central da súa recriazón; a de vivir tantos
anos e non, a de de ser un grande amador (fodedor) ou a de ter tido moitos
fillos, motivos estes polos cales fora tan criticado pola maioría. Desta forma
Gómez denota un grande espírito "liberal" e independente en relación
á opinión xeral, ao separar os motivos do seu regueillo para escreber a cantiga
dos prexuízos da sociedade imperantes nese momento.
Nos Cancioneiros, a súa composición aparece ao
lado das de Martín Moxa.
 |
| No Cancioneiro da Vaticana |
Martim
Moia, a mia alma se perca
polo
foder se vós pecado havedes,
nem
por bõos filhos que [i] fazedes;
mais
havedes pecado pola erva
que
comestes [e] que vos faz viver
tam
gram tempo, que podedes saber
mui
bem quando naceu Adam e Eva.
 |
| No Cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa |
Nem outrossi
dos filhos barvados
nom
vos acho [eu] i por pecador,
senom
dos tempos grandes traspassados
que
acordades - e sodes pastor.
Dizede-m'ora,
se vejades prazer:
de
que tempo podíades seer
quand'estragou
ali o Almançor?
De profaçar
[i] a gente sandia
nom
havedes por que vos embargar,
nem
por que filhardes em vós pesar,
ca o nom dizem
senom com perfia.
Dizede-m'ora,
se Deus vos perdom:
quando
nacestes vós? Ant'a sazom
que
encarnou Deus em Santa Maria?
 |
| No Cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa |