Equitación
de Xis
 |
| UVa-www.lacasig.com |
A enerxía xeotérmica
que se atopa principalmente en Galiza, xunto á dalgunhas outras zonas
peninsulares, podería xerar cinco veces a capacidade eléctrica actual, segundo
un estudo presentado por investigadores da Universidade de Valladolid no que
han cuantificado a electricidade que se podería obter co calor almacenado baixo
os dez primeiros quilómetros do territorio peninsular. Os resultados indican
que o redor de 700 xigavatios, o que quintuplica toda a capacidade eléctrica
instalada na actualidade.
A temperatura
aumenta 30 º C cada quilómetro que se descende baixo terra. Este gradiente
térmico, xerado polo fluxo de calor do interior da Terra e a desintegración dos
elementos radioactivos na codia, produce enerxía xeotérmica. Preto de 500
centrais en todo o mundo xa a utilizan para xerar electricidade, aínda que en
Galiza non hai ningunha.
Se se explotase
este recurso con sistemas xeotérmicos estimulados (EGS) que se atopan entre 3 e
10 quilómetros de profundidade, onde as temperaturas superan os 150 ºC, atopariámonos
con que o subsolo da península ibérica ten capacidade para producir até 700 xigavatios
(XV). Así o demostra o estudo realizado por enxeñeiros da Universidade de
Valladolid (UVA), publicado na revista Renewabel
Energy.
 |
| Renewable Energy: 66: 1-14, 2014. |
“A explotación dun
sistema EGS pasa pola inxección dun fluído –auga ou dióxido de carbono– para extraer
enerxía térmica da pena situada uns poucos miles de metros baixo a superficie,
e cuxa permeabilidade mellorouse o estimulado previamente con procesos de
fracturación”, explica César Chamorro, un dos autores do traballo. “Despois, o fluído
quentado lévase en riba á central xeotérmica, onde se produce electricidade, xeralmente
mediante un ciclo binario (con troco de calor entre a auga e un líquido
orgánico), e se volve a inxectar ao xacemento nun ciclo pechado”.
Aínda que existen
estacións EGS experimentais en países como EE UU, Australia e Xapón, só hai
unha conectada á rede: a de Soultz-sous-Forêts en Francia. O resto das centrais
xeotérmicas actuais están nas poucas zonas da Terra onde se producen anomalías
térmicas e presenza de auga quente a pouca profundidade, como é o caso de
Ourense e outras localidades de Galiza.
“Mesmo se limitamos
o cálculo até os 7 km de profundidade –engade o investigador–, o potencial
atinxe os 190 XV; e entre os 3 e 5 km seria 30 XV”. Todos estes dados fan referencia
ao chamado potencial técnico, que supón
un enfriamento (mediante auga) de 10 ºC en penas que estean alúmenos a 150 ºC
para extraer unha fracción de enerxía durante un período de explotación de 30
anos.
Existe outro
potencial, renovable ou sostenible, que só considera a enerxía eléctrica que se
podería obter se se aproveitase o fluxo térmico ao ritmo que chega á codia
desde o interior da Terra. Este valor é significativamente menor, e no caso do
estado español estimase en 3,2 XV: “Semella pouco, pero é o equivalente a tres
centrais nucleares”, apunta o enxeñeiro, quen aclara que o límite de potencia instalable
sería un valor intermedio entre o potencial técnico e o renovable.
 |
| Potencial xeotérmico europeo. |
Segundo o estudo,
as rexións peninsulares nas que se atinxen maiores temperaturas a menores profundidades,
e por tanto, con maior potencial xeotérmico e susceptíbeis de estudos máis
detallados para o seu desenvolvemento, son Galiza, oeste de Castela e León,
Sistema Central, Andalucía e Cataluña. O motivo é que no seu subsolo hai maior
fricción entre placas do zócolo e presenza de materiais graníticos. Os
resultados son unha referencia a escala rexional, polo que a instalación dunha
central xeotérmica nun lugar concreto requerería estudos mais detallados.
Para estimar as
temperaturas a distintas profundidades (desde os 3.500 m até os 9.500 m de
profundidade) os investigadores partiron do fluxo de calor e temperaturas a
1.000 m e 2.000 m que ofrece o Atlas de Recursos Xeotérmicos de Europa, Así
como dados térmicos da superficie
terrestre que facilita a NASA.
Con esta mesma
información aplicada a toda Europa os investigadores publicaron outro estudo,
na revista Energy, onde comparan os potenciais de cada país. Turquía, Islandia
e Francia son os que presentan maior potencial. En conxunto, o potencial técnico
do continente supera os 6.500 XV eléctricos.
 |
| Energy: 65: 250 - 263, 2014. |
Respecto á
implantación da tecnoloxía EGS, os autores recoñecen que aínda hai problemas
importantes que se deben investigar, como as técnicas idóneas de perfurazón, a
mellor forma de fracturar a pena ou como operar ciclos termodinámicos avanzados:
“Pero cando se resolvan se poderá pasar da viabilidade técnica atinxida hoxe á
viabilidade económica que permita a súa explotación comercial”, apunta
Chamorro. Segundo un informe do Instituto Tecnolóxico de Massachusetts (MIT), cun
adecuado investimento en I+D, en 2050 poderíanse instalar 100 XV eléctricos con
esta tecnoloxía en EE UU.